Opieka nad dzieckiem z FAS - alkoholowym zespołem płodowym

Praca opiekunki to szereg wyzwań. Są takie, o których rodzice poinformują Cię od razu, ale zdarza się, że sami nie mają oni pojęcia np. o problemach zdrowotnych swojego dziecka. Jednym z nich jest alkoholowy zespół płodowy. Jak powinna wyglądać opieka nad dzieckiem z FAS i na co trzeba zwrócić szczególną uwagę?

Załóż darmowe konto i znajdź pracę jako niania

Jak zauważyć, że dziecko ma FAS?

Z powodu picia napojów wyskokowych w ciąży, u dziecka może dojść do rozwoju szeregu płodowych zaburzeń ze spektrum alkoholu (FASD). Jednym z nich jest FAS, czyli alkoholowy zespół płodowy. Rozwijający się organizm nie potrafi przetrawić alkoholu, tak jak ciało dorosłego, przez co utrudnione jest dostarczanie składników odżywczych i tlenu do tworzących się narządów w ciele dziecka.

FAS to z jednej strony temat wstydliwy dla rodzin o różnej przeszłości, ale i trudny, bo objawy zespołu alkoholowego płodu nie pojawiają się od razu. Rodzice mogą być zupełnie nieświadomi problemu. Dlatego jako opiekunka musisz wiedzieć, czym objawia się FAS, aby dziecku pomóc, a nie zaszkodzić. Równocześnie w dyskretny sposób warto zasugerować rodzicom, że powinni zdiagnozować swoją pociechę w tym kierunku.

U dziecka z FAS można dostrzec charakterystyczne cechy wyglądu. Są to: niewielkie oczy o szerokim rozstawie, mała główka, krótki nosek, wąska warga górna, drobna szczęka oraz wygładzona rynienka nosowa. Do tego dziecko często ma niską wagę oraz wzrost. Alkoholowy zespół płodowy objawia się również trudnościami w koncentracji, słabą pamięcią, nadaktywnością, trudnością w gromadzeniu i wykorzystywaniu nowych informacji czy problemami z nauką.

FAS a zdrowie i rozwój dziecka

O FAS słyszałam przy okazji telewizyjnych kampanii społecznych. Temat ten zrozumiałam jednak dopiero, gdy wyjechałam do pracy i zostałam zatrudniona jako opiekunka w polsko-brytyjskiej rodzinie, która mieszkała w Szkocji. Po kilku miesiącach, kiedy rodzice nabrali do mnie zaufania, zdradzili mi, że podejrzewają FAS u swojego 2-letniego adoptowanego synka.

Dowiedziałam się wtedy, że dziecko z alkoholowym zespołem płodowym nie tylko może mieć w przyszłości poważne problemy zdrowotne (m.in. przez wady serca, czy uszkodzony mózg). FAS przede wszystkim zaburza codzienne funkcjonowanie maluszka, opóźnia rozwój emocjonalny oraz może prowadzić do chorób o naturze psychicznej. Dlatego tak ważna jest wiedza o opiece nad dzieckiem z FAS.

Jak opiekować się dzieckiem z alkoholowym zespołem płodowym?

Na wczesnym etapie rozwoju (do 3. roku) zwróć uwagę na to, by w pomieszczeniu, w którym przebywa dziecko, przyciemnić światło oraz zminimalizować hałasy. Ponadto nie “atakuj” go nowymi bodźcami lub gwałtownymi ruchami. Dziecko z FAS potrzebuje stałych rytuałów oraz spokoju. Przy czym nie dotyczy to snu, bo ten często jest zaburzony i niespokojny. Maluszka można łatwo wybudzić prostymi gestami. Jeżeli dziecko staje się nerwowe, spróbuj uprzątnąć niepotrzebne rzeczy, które są w zasięgu jego wzroku oraz uspokoić kołysaniem, czy też spokojną muzyką.

Załóż darmowe konto i znajdź pracę jako niania

Takie czynności warto kontynuować, kiedy masz pod opieką dziecko w wieku przedszkolnym. Przy czym maluch zaczyna poznawać obce osoby, a to wpływa np. na jego bezpieczeństwo emocjonalne. Dziecko z FAS szybciej się denerwuje, staje się nadpobudliwe i nadwrażliwe. Trzeba go nauczyć granic, bo nie odczuwa różnicy między przyjacielem a wrogiem. Dlatego musisz być podwójnie czujna np. podczas spaceru na plac zabaw, lecz nie można zabronić kontaktów z rówieśnikami, bo to czas, kiedy dziecko powinno uczyć się od innych oraz dzielić z nimi np. zabawki.

Dzieci z alkoholowym zespołem płodowym rozwijają się wolniej od rówieśników, więc w starszym wieku pojawiają się problemy z nauką (m.in. przez deficyty pamięci) oraz funkcjonowaniem w dojrzalszym - z emocjonalnego punktu widzenia dziecka - środowisku. Równocześnie należy dbać o te kontakty oraz o rozwój intelektualny i jak najwięcej rozmawiać. Warto jednak pamiętać, że nie jesteś rodzicem, a tymczasowym opiekunem dziecka. Twoim zadaniem jest wspierać rodzinę, a nie dyktować, jak należy je wychowywać.